Dalawang international watchdog ang nagbabala na ang kalayaan sa pagpapahayag ay patuloy na nanganganib sa Pilipinas.
Kasunod ng pagbisita ni United Nations Special Rapporteur (UNSR) Irene Khan sa bansa, hinimok ng tagapagtaguyod ng karapatang pantao na Amnesty International noong Biyernes si Pangulong Ferdinand Marcos Jr. na gumawa ng agarang aksyon upang protektahan ang karapatan sa kalayaan sa pagpapahayag.
Sinabi ni Amnesty Philippines director Butch Olano na hindi dapat hintayin ng gobyerno ang sesyon ng UN Human Rights Council sa Hunyo 2025 para ipatupad ang mga rekomendasyon ni Khan.
“Para ganap na maisakatuparan ang karapatang pantao, ang administrasyong Marcos ay dapat mangako sa pagpapagaan sa kasalukuyang kalagayan ng karapatang pantao sa bansa sa pamamagitan ng pagkilala sa mga paunang rekomendasyon ni Khan ngayon, hindi hintayin ang sesyon ng UN sa 2025, upang gumawa ng mga konkretong hakbang upang wakasan ang panunupil sa right to freedom of expression, impunity, and harassment of human rights defenders, journalists and student activists,” sabi ni Olano sa isang pahayag.
BASAHIN: UN rapporteur on freedom of expression dumating sa PH
Iginiit ni Olano na lumala ang sitwasyon ng karapatang pantao sa bansa sa ilalim ni G. Marcos, na nanunungkulan noong 2022, at dapat na kilalanin at tugunan ng gobyerno ang panunupil sa hindi pagsang-ayon at kalayaan sa pagpapahayag.
“Dalawang taon sa administrasyong ito, napansin ng mga organisasyon ng karapatang pantao ang tumataas na kaso ng mga pag-atake laban sa mga tagapagtanggol ng karapatang pantao, pagsupil sa hindi pagsang-ayon at kalayaan sa pagpapahayag. Ang lumalalang sitwasyon ay nagiging mas mahirap pagtakpan, ang ulat ng misyon ni (Khan) ay magiging isang patunay niyan. Ito ay dapat maging hamon sa gobyerno na gampanan ang obligasyon nito na itaas ang karapatang pantao sa bansa at protektahan ang mga indibidwal na nagtatanggol dito,” sabi ni Olano.
Tapusin ang ‘Red-tagging’
Ang Human Rights Watch, isa pang international watchdog, ay nagpahayag din ng pagkabahala sa patuloy na pagsasagawa ng “Red-tagging” sa ilalim ni G. Marcos at hinimok ang Pangulo na wakasan ito.
Sa World Report 2024 nito, na inilabas noong Enero, sinabi ng grupo na ang “Red-tagging” ay naglagay sa mga aktibista at kritiko sa malubhang panganib ng pisikal na pag-atake at iba pang pang-aabuso.
“Dapat wakasan ng administrasyong Marcos ang nakapipinsalang gawain ng ‘Red-tagging’ na mga kalaban ng gobyerno,” sabi ni Bryony Lau, deputy Asia director sa Human Rights Watch.
“Ang red-tagging ay isang uri ng panliligalig na maaaring humantong sa mga nakamamatay na pang-aabuso, at salungat sa pangako ni Marcos na isulong ang karapatang pantao,” dagdag niya.
Sa pagtatapos ng kanyang 10-araw na pagbisita sa bansa noong Biyernes, sinabi ni Khan sa mga mamamahayag na ang administrasyon ay gumawa ng isang mas mahusay na trabaho kaysa sa hinalinhan nito sa mga tuntunin ng paggalang sa karapatang pantao.
Inamin niya na ang bansa ay bumuti mula sa katayuan nito noong si dating Pangulong Rodrigo Duterte pa ang namumuno, dahil ang gubyernong Marcos ay nagpapakita ng pagpayag na makipagtulungan sa mga internasyonal na katawan.
Mga estratehiya sa pagbuo ng kapayapaan
Gayunpaman, inamin din ni Khan na higit na pagsisikap ang kailangan para tunay na labanan ang nakaraan.
Ipinunto ni Khan, ang ikatlong UNSR na bumisita sa bansa sa ilalim ng administrasyong Marcos, na ang pagharap sa “grabe at malalim na mga problema sa karapatang pantao” sa bansa ay mangangailangan ng “pundamental at patuloy na mga reporma at isang malinaw na pangako sa pananagutan.”
“Sa loob at labas ng bansa, may inaasahan na ang gobyerno ay bubuo sa mga hakbang na nagawa na nito upang simulan ang mas makabuluhang legal, patakaran at mga pagbabago sa institusyon. Sa pamamagitan lamang ng paggawa nito ay muling pagtitibayin nito ang imahe ng Pilipinas bilang isang forward-looking, vibrant democracy, committed to human rights and the rule of law,” she added.
Sa kanyang exit report, inirekomenda ni Khan na buwagin ng gobyerno ang anticommunist task force nito, na sinisi sa panganib sa buhay at kaligtasan ng mga tagapagtanggol ng karapatang pantao, aktibista, independyenteng mamamahayag at oposisyon sa pamamagitan ng Red-tagging sa kanila.
Ayon sa kanya, ang abolisyon ay tutugunan ang mga “kritikal na driver” ng Red-tagging—ang kaugalian ng pagba-brand sa mga indibidwal bilang komunista—at hahayaan din ang administrasyon na isulong ang mga estratehiya nito sa pagbuo ng kapayapaan.
Ang mga opisyal ng gobyerno, gayunpaman, ay tinanggihan ang rekomendasyong ito, na nangangatwiran na hindi pa oras upang lansagin ang task force na kredito sa pagtulong na talunin ang mga rebelde. INQ