Si Mary Jane Veloso ay isang overseas Filipino worker (OFW) na nahaharap sa parusang kamatayan dahil sa drug trafficking matapos siyang mahulihan ng 2.6 kilo ng heroin sa Indonesia noong 2010.
Sinabi ni Pangulong Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. nitong Miyerkules na napagkasunduan na ng Manila at Jakarta na ilipat si Veloso sa Pilipinas, at sinabing ito ay sumasalamin sa partnership ng dalawang bansa at “shared commitment to justice and compassion.”
Sinabi ni Department of Foreign Affairs (DFA) Undersecretary Eduardo de Vega na maaari ring bigyan ni Marcos ng clemency si Veloso sa sandaling mailipat siya sa Pilipinas.
Balikan ang pinagdaanan nitong Pinoy na ina ng dalawang anak: mula sa pagtanggap ng alok na magtrabaho sa Malaysia, sa pagkakatuklas ng ilegal na droga sa kanyang bagahe sa Indonesia, hanggang sa nakabinbing bitay, at sa posibleng pag-uwi niya sa Pilipinas.
Alok ng trabaho
Enero 1, 2010 — Bumalik sa Pilipinas si Veloso matapos magtrabaho ng 10 buwan bilang domestic worker sa Dubai, ayon sa Migrante. Hindi niya natapos ang kanyang dalawang taong kontrata at bumalik sa Pilipinas dahil sinubukan umano siyang halayin ng kanyang amo.
Abril 18, 2010 — Inalok siya ng kaibigan ni Veloso na si Maria Kristina “Tintin” Sergio ng Talavera, Nueva Ecija ng trabaho bilang domestic worker sa Malaysia.
Abril 21, 2010 — Dumating ang dalawa sa Malaysia. Sinabi ni Sergio kay Veloso na hindi na available ang trabaho, ngunit makakahanap pa siya ng ibang trabaho. Pagkaraan ng ilang araw, ipinadala ni Sergio si Veloso sa Indonesia para sa isang pitong araw na bakasyon at pagkatapos ay babalik si Veloso sa Malaysia para magtrabaho.
Pag-aresto
Abril 25, 2010 — Sa Adisutjipto International Airport sa Yogjakarta, Indonesia, si Veloso ay inaresto ng Customs and Excise authorities dahil sa umano’y hawak nitong 2.6 kilos na heroin.
Abril 27, 2010 — Nakatanggap ng tawag ang mga magulang ni Veloso mula sa kanyang mga biyenan na nagpaalam na ligtas na nakarating ang kanilang anak sa Malaysia. Sa kanilang pagbisita kay Sergio sa Talavera, sinabi niya sa kanila na “napakabait” ng amo ni Veloso. Binigyan din sila ni Sergio ng mga damit at gatas na galing umano kay Veloso.
Mayo 12, 2010 — Noong una, hindi sinabi ni Veloso sa kanyang pamilya ang kanyang sitwasyon sa kanyang mga naunang mensahe. Sa araw na ito, gayunpaman, sinabi na ni Veloso sa kanila ang nangyari at siya ay nasa kulungan.
Mayo 13, 2010 — Sinabi ni Sergio sa pamilya ni Veloso na manahimik na lang kung hindi ay malalagay sila sa panganib dahil bahagi ito ng international drug syndicate. Sinabi niya sa kanila na ang sindikato ay gagastos ng milyon-milyong para mailabas si Veloso sa kulungan.
Agosto 1, 2010 — Sa kabila ng banta ni Sergio, humingi ng tulong sa gobyerno ng Pilipinas ang pamilya ni Veloso.
Hatol ng kamatayan
Oktubre 11, 2010 — Hinatulan ng kamatayan ng District Court of Justice ng Sieman In Yogjakarta si Veloso.
Oktubre 22, 2010 — Nagsampa umano ng apela ang Embahada ng Pilipinas sa Jakarta sa Appeals Court ng Yogjakarta.
Oktubre 27, 2010 — Inirerekomenda ng Philippine Embassy ang pagkuha ng pribadong abogado para kay Veloso para sa yugto ng apela, na nag-udyok sa pag-disbursement ng US$5,000 mula sa Legal Assistance Fund para kumuha ng mga serbisyo ng Rudyantho & Partners Law Office.
Pebrero 10, 2011 — Pinagtibay ng Court of Appeals ng Yogjakarta ang parusang kamatayan kay Veloso.
Pebrero 21, 2011 — Naghain ng Memorandum of Appeal ang abogado ni Veloso sa Korte Suprema ng Indonesia sa ngalan ni Veloso.
Pebrero 22, 2011 — Inapela ng Philippine Embassy ang kaso ni Veloso sa Korte Suprema sa Jakarta.
Mayo 31, 2011 — Pinagtibay ng Korte Suprema ang parusang kamatayan ni Veloso.
panghihimasok ni Aquino
Agosto 23, 2011 — Namagitan ang noo’y Pangulong Benigno Aquino Ill sa pamamagitan ng kahilingan para sa clemency kay dating Pangulong Susilo Bambang Yudhyono, na nagpataw ng moratorium sa mga bitay sa panahon ng kanyang termino.
Oktubre 10, 2011 — Ipinasa ni Ambassador Maria Rosario Aguinaldo ang Letter of Clemency ni Aquino sa Indonesian Ministry of Foreign Affairs.
Oktubre 12, 2012 — Kinumpirma ng DFA sa pamilya ang nakabinbing pagbitay kay Veloso.
Pagtanggi ni Widodo
Disyembre 30, 2014 — Inilabas ni noo’y Indonesian President Joko Widodo ang Presidential Decision 31/G – 2014 na tinatanggihan ang kahilingan para sa clemency sa ngalan ni Veloso.
Enero 19, 2015 — Naghain ang abogado ni Veloso ng Application for Judicial Review ng kanyang kaso sa District Court of Justice ng Slemen, Yogjakarta.
Enero 28, 2015 — Personal na nagbigay ng sulat ang noon-Foreign Affairs Secretary na si Albert del Rosario sa kanyang Indonesian counterpart sa Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) Foreign Ministers Retreat sa Kola Kinabalu, na humihiling sa mga awtoridad ng Indonesia na bigyan ng angkop na kurso ang Application for Judicial Review ng kaso ni Veloso.
Pebrero 9, 2015 — Muling tinalakay ni Aquino ang kaso ni Veloso sa state visit ni Widodo. Ipinaalam ni Del Rosario sa kanyang katapat ang kanyang balak na bisitahin si Veloso sa Yogyakarta. Sa courtesy call ni Widodo kay Aquino, muling umapela ang huli para sa kaso ni Veloso.
Marso 4, 2015 — Ibinaba ng isang mababang hukuman ang desisyon nito na nag-uutos sa pag-endorso ng mga file ng kaso sa Korte Suprema sa Jakarta upang magpatuloy sa isang judicial review. Ang unang yugto ng judicial review na ito ay para sa trial court upang matukoy kung may merito para sa pagsusuri ng kaso ng Indonesian Supreme Court.
Marso 25, 2015 — Tinanggihan ng Korte Suprema ng Indonesia ang petisyon para sa judicial review.
Isla ng Pagbitay
Abril 24, 2015 — Inilipat si Veloso sa Nusa Kumbangan Island, na tinaguriang Isla ng “Execution”. Nagsagawa ng press conference ang DFA kinaumagahan na naghain ng ikalawang judicial review.
Abril 28, 2015 — Si Aquino ay nagkaroon ng limang minutong side meeting kay Widodo sa ASEAN conference sa Malaysia. Samantala, isinuko ni Sergio ang sarili sa mga awtoridad ng Pilipinas. Kinasuhan siya ng illegal recruitment, human trafficking at estafa.
Abril 29, 2015 — Sinuspinde ang pagbitay kay Veloso hanggang sa matapos ang lahat ng paglilitis sa Pilipinas. Sinabi ng DFA na ang apela ni Aquino ang nagligtas kay Veloso.
Setyembre 12, 2016 — Ang noo’y Pangulong Rodrigo Duterte ay iniulat na nagbigay sa gobyerno ng Indonesia ng “go-ahead” na bitayin si Veloso, sabi ng isang ulat sa Jakarta Post.
Enero 10, 2018 — Sa kanyang ika-33 na kaarawan, humingi ng tulong si Veloso kay Duterte na payagan siyang tumestigo laban sa mga taong sinabi niyang nanlinlang sa kanya sa pagdadala ng ilegal na droga sa Indonesia.
Enero 30, 2020 — Hinatulan ng korte sa Nueva Ecija ang mga umano’y trafficker ni Veloso para sa large-scale illegal recruitment sa isang hiwalay na kaso na kinasasangkutan ng tatlo pang babae.
panghihimasok ni Marcos
Agosto 31, 2022 — Sinabi ni Marcos na tatalakayin niya ang kaso ni Veloso sa kanyang state visit sa Indonesia.
Enero 11, 2024 — Nakatanggap si Marcos ng pangako mula kay Widodo na muling susuriin ang kaso ni Veloso, ayon sa Philippine Presidential Communications Office.
Nobyembre 20, 2024 — Sinabi ni Marcos na nagkasundo ang Manila at Jakarta na ilipat si Veloso sa Pilipinas, na pinasasalamatan ang bagong Pangulo ng Indonesia na si Prabowo Subianto at ang kanyang pamahalaan para sa kanilang mabuting kalooban.
Noong araw ding iyon, sinabi ng DFA na wala pang nakasulat na kasunduan sa pagitan ng Pilipinas at Indonesia hinggil sa pagpapauwi ni Veloso.
— VDV, GMA Integrated News
