Aalisin sa pagdiriwang ng fiesta ang sinumang nag-cross-dress sa bikini, nagba-brand ng dildo, o nagpapakita ng tray ng dumi ng baka sa Barangay San Vicente sa Olango Island, Cebu, babala ng barangay kapitan nito.
CEBU, Philippines – Napagkasunduan ng mga opisyal ng simbahan at barangay na itigil na ang inilarawan nilang “law-ay” o bulgar na gawain sa ginanap na Baliw Baliw Festival bilang pagdiriwang ng pista ng kapangalan ng barangay ng San Vicente Ferrer noong Linggo, Mayo 26.
Inutusan ng Archdiocese of Cebu ang parokya ng Olango na makipagtulungan sa komunidad upang sugpuin ang mga gawaing ito matapos ma-iskandalo ang mga opisyal ng simbahan sa mga larawan at video ng mga nagsasaya na nag-viral sa social media noong nakaraang taon. Makikita sa mga larawan ang mga lalaking nakasuot ng bikini at may dalang dildo at mga kahoy na phallus para ipagdiwang ang fiesta ni San Vicente Ferrer.
Bumuo ang barangay ng task force para ipatupad ang mga probisyon ng kasunduan sa pagitan ng barangay at ng parokya. May apat na grupo sa task force na ito, sinabi ni Barangay Captain Edilberta Eyas Lambojon sa Rappler sa isang panayam. Humingi na rin sila ng tulong sa Philippine National Police at Lapu-Lapu City Government.
Si Marciano Arong, isang lay volunteer ng parokya, ay nagpahayag noong Linggo ng mga bagong alituntunin sa pagdiriwang.
Sinabi ni Arong na ang kura paroko ng Olango na si Fr. Ipinaliwanag ni Edgar Lumarda sa mga residente na ang fluvial procession, na siyang ugat ng Baliw-Baliw Festival, ay katulad ng mga prusisyon sa lupa. Dapat itong maging relihiyoso at solemne.
Sinabi ni Fr. Iminungkahi rin ni Lumarda sa mga residente na bumalik sa lumang Sakay-Sakay o fluvial festival.
Sinabi ni Lambojon na nais ng simbahan ng mas mahigpit na mga paghihigpit ngunit iminungkahi niya na unahin nila ang pagbabawal sa mga pinaka-iskandalo at kakaibang mga bahagi ng pagsasaya: mga lalaking nakasuot ng mga sinturon o bikini, ang pag-aantok ng mga dildo at makatotohanang mga phallus, at ang pagpapakita ng dumi ng baka na ipinapasa bilang pagkain. , tulad ng pizza, para sa pagbebenta.
Inatasan din nila ang lahat ng mga sasakyang sumasama sa Sakay-Sakay o fluvial procession na tumugtog ng relihiyosong musika tulad ng mga gozo ng San Vicente at hindi ang mga nakakatawang kanta ng mga Bisaya music mainstays gaya ng Yoyoy Villame at Max Surban.
Sinabi ni Lambojon na hindi nila maaaring ipagbawal ang pag-inom ng alak dahil umiinom na ang mga nagsasaya sa simula ng pagdiriwang. Sinabi niya na maraming mga lokal ang nagalit sa mga paghihigpit ngunit ipapatupad pa rin nila ito.
Naniniwala ang mga residente sa komunidad na kapag itinigil ang Baliw-Baliw Festival, magkakasakit at mamamatay ang mga tao. Maging ang mga relihiyoso, na sobra-sobra ang ilong sa pista, ay nagsabi sa isang panayam sa reporter na ito noong nakaraang taon na hayaan na lamang sila ng mga tao.
Noong 1936, ang Olango parish priest na si Fr. Pinahinto ng Trienekens ang Baliw-Baliw dahil “nakakatawa” ito. Noong Hulyo ng taong iyon, 50 katao ang namatay sa cholera, simula sa mga bata at sinundan ng kanilang mga magulang, ayon sa isang papel ng dating propesor ng antropolohiya ng Unibersidad ng San Carlos na si Harold Olofson.
“Nagdasal kami kay St. Vincent at unti-unting nabawasan ang sakit. Nang sumunod na taon, ipinagpatuloy ang baliw-baliw, nang walang komento mula sa pari. Ito ay isang paraan ng pag-iwas sa kolera,” sinabi ng mga residente kay Olofson sa kanyang papel na “St. Vincent and the Thunder-God: Narratives of Play and Apocalypse in Relation to a Central Visayan Island Fiesta.”
Ang papel ni Olofson ay inilathala sa isyu ng Saints and Fiestas ng Philippine Quarterly of Culture and Society noong Marso-Hunyo 2002. Ang quarterly ay inilathala ng Unibersidad ng San Carlos.
Sinabi ni Olofson na ang Baliw-Baliw ay isang uri ng “play-inversion” sa mga bawal na paksa na may mga link sa sinabi ni Fr. Si Francisco Ignacio Alcina ay naobserbahan sa mga residente ng Samar noong kalagitnaan ng 1600s. Sinabi ni Olofson, “Malamang na ang mga ito ay pre-Hispanic na pinagmulan at ang mga paniniwalang pinanghahawakan ng mga Olango Islander noong panahong iyon ay maaaring halos kapareho sa kanila.”
Sinabi ni Alcino na Baliw ang pangalan ng thunder god na kayang gawing hayop ang mga tao at maging sanhi ng mga sakuna. Ang isang “daetan” o lalaking transvestite ay may kakayahang pangasiwaan ang mga handog sa Baliw upang maiwasan ang parusa at mga sakuna.
Sinabi ni Olofson na ipinakita ng pananaliksik na sa Olango Island, ang pre-Hispanic thunder god at San Vicente Ferrer ay may syncretic fusion.
“Si Vincent Ferrer sa buhay ay nag-aalala sa kaligtasan ng mga kaluluwa at ang kanilang paghahanda na angkop sa pag-iwas sa impiyerno at pagkamit ng langit sa kabilang buhay. Ang mga Olango Islanders, sa kabilang banda, ay higit na nababahala sa kanilang katutubong Katolisismo sa pagpapanatili ng kalusugan at seguridad ng kanilang pamayanan sa buhay na ito, kasama ang pagkakakilanlan nito (na higit sa lahat ay bunga ng kakaibang pista nito) , at sa kapakanan ng mga partikular na indibidwal sa komunidad, lalo na ng mga anak nito, mga buntis na ina, at mga mag-asawang walang anak,” isinulat ni Olofson sa kanyang papel.
“We will comply with the new guidelines,” ani Mark Anthony Jumao-as, isang Baliw-Baliw Festival devotee na nagtatrabaho sa Lapu-Lapu City Disaster Risk Reduction Management Office (DRRMO).
Si Jumao-as, na nagsuot ng animal print two-piece bikini sa Baliw-Baliw Festival noong nakaraang taon, ay nagsabing magsusuot lang siya ng duster ngayong Linggo at maglalagay ng makeup at wig.
Ang pagdalo sa Baliw-Baliw Festival ay isang debosyon para kay Jumao-as. Sinabi niya na noong siya ay 16 taong gulang, naging instrumento si San Vicente Ferrer sa isang desisyon sa pagbabago ng buhay na aniya ay humantong sa kanyang “pangalawang buhay.” Mula noon ay sumasali na siya sa festival.
Ang karanasan ng Jumao-as ay isang pagkakaiba-iba ng isa sa tatlong paraan, ayon sa papel ni Olofson, na ang mga tao ay naaakit sa Baliw-Baliw Festival: 1) sa pamamagitan ng isang sakit kung saan ang isang deboto ay nangakong gaganap bilang kapalit ng paggaling at proteksyon sa hinaharap; 2) sa pamamagitan ng isang panaginip kung saan hinihiling ni San Vicente ang pagtatanghal; at 3) pamana ng isang panata ng isang kadugo o biyenan.
Ang “utin utin” o paglalaro ng mga simbolo ng phallic ay sinimulan ng isang pamilya na nagdiriwang ng paggaling ng isang miyembro mula sa isang sakit sa prostate, ani Lambojon. Katanggap-tanggap noon dahil gawa sa niyog at kawayan ang mga simbolo ng phallic. Ngayon ay gumagamit sila ng mga dildo, na ginagawa itong iskandalo, sabi ni Lambojon. – Rappler.com
