Ni DOMINIC GUTOMAN
Bulatlat.com
MANILA – Nanawagan ang isang grupo ng mga karapatan ng mga bata para sa agarang aksyon ng gobyerno para sa hindi bababa sa 3.5 milyong bata sa Metro Manila dahil sa bagyong Butchoy at Carina ngayong buwan.
Sa isang pahayag, binigyang-diin ng Save the Children Philippines (SCP) kung paano ang mga karapatan ng mga bata ay pinaka-bulnerable sa panahon ng kalamidad.
Ang Pilipinas ay itinuturing na epicenter ng displacement sa mga bata dahil sa mga kaganapang may kinalaman sa panahon. Ipinapakita ng data mula sa United Nations Children’s Emergency Fund (UNICEF) na 97 porsiyento ang nakaranas ng tatlo o higit pang uri ng pagkabigla, panganib, o stress. Sa kontekstong ito, binigyang-diin ng SCP ang mas mataas na panganib ng displacement, pagkakalantad sa mga sakit, at pagkaantala ng edukasyon para sa mga batang Pilipino.
Nangangailangan ng pangmatagalang solusyon
Nangangamba si Carla, 15-anyos na miyembro ng National Children’s Advisory Team ng SCP, sa pagguho ng kanilang bahay matapos ang matinding pagbaha sa kanilang lugar. “May mga butas ang bubong namin at grabe ang pagtagas sa kwarto ko. Nabasa ang school card ko kaya nahirapan akong mag-apply ng scholarship. Natatakot din ako na baka gumuho ang bahay natin.”
Nakatira siya malapit sa isang ilog sa Navotas City, isa sa mga apektadong lugar ng superbagyong Carina. “Ang mga emerhensiya ay hindi dapat ang tanging oras na tinutulungan natin ang mga pinaka-mahina. Dahil sa madalas na nararanasan ng Navotas ang pagbaha, hindi ba dapat mas maging handa na tayo ngayon? Kailangan natin ng pangmatagalang solusyon para matiyak ang proteksyon at katatagan ng mga bata at kanilang mga pamilya.”
Sinabi ng SCP na ang mga bata sa mga marginalized na komunidad at mga may kapansanan ay hindi gaanong apektado ng sakuna at mangangailangan ng karagdagang suporta upang makabangon.
Nangangailangan ng interbensyon sa kalusugan at edukasyon
Ang kalusugan ng mga bata ay nangangailangan din ng pansin pagkatapos ng bagyo at pagbaha. Sinabi ni Amado Parawan, health adviser ng SCP, na ang tubig baha ay maaaring kontaminado ng bacteria na maaaring magresulta sa pagkakasakit. “Kaya, hinihikayat namin ang lahat na mag-ingat, lalo na para sa mga bata, at humingi ng agarang gamot sa pinakamalapit na pasilidad ng kalusugan, kung nahawahan.”
Hindi rin mas maganda ang sitwasyon sa mga evacuation area. “Sobrang siksikan sila, kaya mas madaling kapitan ng pagkalat ng mga sakit. Ang baha ay nagdadala rin ng mga debris sa paligid, na maaari ding pagmulan ng sakit,” sabi ni Nel Artisuela ng Task Force Children of the Storm (TFCOS), isang consortium ng mga child rights groups.
Bukod sa nutrisyon at tulong pang-edukasyon, “dapat ding tumutok ang gobyerno sa pagbibigay ng psychosocial interventions para sa mga bata,” sabi ni Artisuela.
Sinabi ng UNICEF na ang paparating na school year ay maaaring nasa panganib na libu-libong paaralan ang lubhang naapektuhan sa bansa, habang ang ilan ay ginagamit bilang mga evacuation center. Habang isinusulat ang balitang ito, nasa 149 na paaralan pa rin ang ginagamit bilang evacuation centers.
“Habang ang mga bata at paaralan mismo ay hindi pa handa, ang Department of Education (DepEd) ay hindi pa naglalabas ng memo para tulungan ang mga naapektuhan ng bagyo,” ani Artisuela.
Magsisimula sana ang bagong school year para sa elementarya at sekondarya sa Hulyo 29. Gayunpaman, 832 pampublikong paaralan ang ipinagpaliban ang pagbubukas ng klase sa mga apektadong lugar ng bagyong Carina para bigyang-daan ang rehabilitasyon, ayon sa DepEd.
Agarang lunas
Nagbigay ng tulong ang TFCOS sa mahigit 1,000 bata at kanilang pamilya, partikular sa Barangay Industrial Valley Complex, Malanday, at Sto. Bata sa Marikina City; Barangay Kalawaan sa Pasig City; Barangay Bagumbuhay sa Quezon City; at Tondo sa Lungsod ng Maynila.
Habang ang mga komunidad na ito ay naapektuhan ng bagyong Carina, mas naapektuhan ang Malanday dahil ito ay katabi ng Marikina River na umabot sa 20.7 metro ang lebel ng tubig.
“Pareho ang mga bata at matatanda (…) takot sa pagtaas ng tubig, takot sa tuwing paparating ang bagyo, takot kapag lumakas ang ulan. Sa Riverside, Tondo, sinasabi ng mga bata na natatakot sila tuwing may malakas na ulan dahil ibig sabihin ay muling sisirain ng alon ang kanilang mga tahanan at dadaanin sila dahil hindi sila marunong lumangoy,” Artisuela said, adding that the continue deforestation and large -scale quarrying sa lalawigan ng Rizal ang sanhi ng pagbaha sa mababang lugar.
Ang sitwasyong ito ay nakapipinsala sa kabundukan ng Sierra Madre na sa kasaysayan ay nananggalang hindi lamang sa Metro Manila kundi sa buong Luzon mula sa hindi mabilang na mga bagyo, sinabi ng mga environmental group.
“Ang mga nasa likod ng malawakang pagmimina at pagkasira ng kapaligiran ay dapat ding managot, dahil ito ang dahilan ng malaking pinsalang dulot ng bagyo sa bansa,” sabi ni Artisuela. (JJE, DAA) 
